Acceleratio heeft de Stichting Maatschappij & Onderneming (SMO) ondersteund bij de uitvoering van een netwerkanalyse Circulaire Economie voor de Provincie Groningen.
De provincie Groningen heeft de ambitie om de circulaire economie in de regio te versnellen en staat momenteel voor de uitdaging om een strategie hiervoor te ontwikkelen. Stichting Maatschappij en Onderneming (SMO) heeft een netwerkanalyse uitgevoerd om een beeld te schetsen van de huidige situatie op het gebied van de circulaire economie in de provincie Groningen, wat er speelt in de markt en hoe dit zich mogelijk kan ontwikkelen in de toekomst. Er zijn diepte-interviews gehouden met stakeholders over hun visie op de transitie naar de circulaire economie en de rol van de provincie Groningen in het bijzonder, en deskresearch is uitgevoerd om ontwikkelingen en huidige initiatieven in de regio en daarbuiten in kaart te brengen.
Circulaire economie in Groningen
Een transitie naar de circulaire economie is cruciaal om maatschappelijke en ecologische uitdagingen het hoofd te bieden en tot een duurzamere economie te komen. Ook in de provincie Groningen biedt de circulaire economie grote economische kansen en draagt het bij aan het toekomstbestendig maken van de sectoren in de regio. Ondanks de goede uitgangspositie van de provincie Groningen om de transitie te versnellen, ondervinden stakeholders een aantal uitdagingen. De belangrijkste uitdagingen worden hieronder samengevat, alsook de mogelijke kansen om hiermee om te gaan die tijdens de analyse zijn geidentificeerd.
Uitdagingen en kansen
Primaire stakeholders in het veld ervaren dat veel beleids- en financiële instrumenten nog gebaseerd zijn op principes uit de oude economie. Dit bemoeilijkt innovaties en maakt circulaire business modellen minder rendabel, wat de transitie naar de circulaire economie remt. Er is behoefte aan passende subsidieregelingen, innovatietrajecten en -faciliteiten en geschikte financiële instrumenten. Ook wet- en regelgeving zou beter aan moeten sluiten op de realiteit van de circulaire economie. Daarnaast ondervinden geïnterviewden barrières in het innovatieproces door gebrek aan (toegang tot) kennis en mogelijkheden om innovaties te ontwikkelen. Ruimte om te experimenteren, zowel in fysieke zin als op het gebied van wet- en regelgeving, wordt wenselijk geacht. Cruciaal om de transitie naar de circulaire economie verder te versnellen is bewustzijn, acceptatie en een gevoel van urgentie, wat in de praktijk nog vaak ontbreekt. Tot slot wordt er door de stakeholders benadrukt dat meer samenwerking gefaciliteerd moet worden, zowel binnen als buiten de provincie, om ketens te sluiten.
Definitie circulaire economie
De circulaire economie wordt door de SER (2016) gedefinieerd als “Een economisch en industrieel systeem dat de herbruikbaarheid van producten en grondstoffen en het herstellend vermogen van natuurlijke hulpbronnen als uitgangspunt neemt en waardevernietiging in het totale systeem minimaliseert en waarde creatie in iedere schakel van het systeem nastreeft”
De rol van de provincie
De provincie Groningen speelt een belangrijke rol in het realiseren van de transitie en het aangaan van de geidentificeerde uitdagingen. Deze rol is in dit rapport vertaald naar een stappenplan voor provincie Groningen bestaande uit vier fasen die als cruciaal worden gezien om de transitie te versnellen: inzicht en bewustwording; visieontwikkeling en toonzetting; implementatie en realisatie; en monitoring, samenwerking en profilering. Door de stakeholders wordt over het algemeen een sterk faciliterende rol van de provincie gewenst: maak het mogelijk en makkelijk om circulair te ondernemen door passende randvoorwaarden te scheppen. Daarbij wordt tevens het belang van de rol van de provincie Groningen als launching customer om de markt een impuls te geven benadrukt.
Tot slot
Om de transitie naar de circulaire economie te versnellen is het van groot belang om daadwerkelijk aan de slag te gaan. De provincie kan het goede voorbeeld geven door een duidelijke missie en visie uit te dragen en concrete stappen te formuleren in een roadmap. Het faciliteren en starten van experimenten en pilots met primaire stakeholders is een uitstekende manier om de eerste stappen te zetten, innovatie aan te jagen en belangrijke lessen uit de praktijk te halen.
